Nhìn chung, driver được cung cấp qua đĩa CD/DVD cùng với các thiết bị phần cứng. Ngoài ra, người dùng cũng có thể download chúng ở trang web chính của nhà sản xuất và đây cũng là nơi tốt nhất để download các loại driver, bao gồm cả những phiên bản cũ và mới.
Tuy nhiên, đôi khi đĩa CD có thể bị xước, mất, hỏng hoặc driver không còn trên trang chủ của nhà sản xuất nữa, bởi họ đã dừng không hỗ trợ cho phần cứng. Trong những trường hợp như vậy, phần mềm sao lưu driver luôn là một cứng cánh. Những phần mềm này sẽ sao lưu các driver đã cài đặt trên những thiết bị khác nhau và thậm chí là driver đi kèm với Windows.
Nếu đang sử dụng một hệ thống cũ và không có đĩa CD hoặc không thể tải driver ở bất kì nơi nào, sao lưu tất cả các driver đã cài trên hệ thống luôn là một ý tưởng hay, bao gồm cả driver của Windows. Hoặc, ngay cả khi bạn có đĩa CD hay driver, chúng tôi vẫn khuyến khích người dùng sao lưu driver và lưu chúng ở một nơi an toàn để đề phòng trường hợp. Chúng ta luôn nhận được những điều tốt nếu hướng về mặt an toàn.
Chúng tôi cũng khuyến cáo nên sao lưu driver bằng cách sử dụng nhiều phần mềm để khi có phần mềm nào đó không khôi phục thành công hoặc mất đi một vài driver, phần mềm khác vẫn có thể thực hiện công việc.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp một vài phần mềm có khả năng sao lưu và phục hồi driver. Một số trong những phần mềm này không có khả năng khôi phục nhưng vẫn thực hiện công việc sao lưu rất tốt nên chúng vẫn được nhắc tới. Phục hồi driver thủ công có thể hơi bất tiện, vậy nên chúng tôi cũng đưa ra lựa chọn cho người dùng với những phần mềm ngoài khả năng sao lưu còn có thể phục hồi driver từ các bản sao lưu đã tạo.
Ngoài ra, một số phần mềm còn có khả năng cập nhật driver, nhưng chúng tôi sẽ không nhắc tới trong bài này. Bài viết này chỉ liệt kê những phần mềm có khả năng sao lưu và phục hồi driver một cách thuần túy và không cập nhật được. Như đã nói bên trên, nơi tốt nhất để download phiên bản mới của driver là trên trang chủ của nhà sản xuất.
1. Double Driver có giao diện đơn giản, và phần mềm này cũng rất dễ sử dụng. Tính năng nổi bật của phần mềm này là nó có thể sao lưu driver của cả một hệ thống ngoại tuyến. Điều này thực sự tiện ích trong những trường hợp hệ thống không thể khởi động vì lý do nào đó. Tính năng này, ngoài những tính năng khác, đã giúp Double Driver vượt trội so với những phần mềm khác. Phần mềm duy nhất trong cùng danh mục có tính năng tương tự là DriverBackup!.
Đối với việc sao lưu, theo mặc định thì những driver không phải của Windows sẽ được liệt kê vào danh sách. Các lựa chọn cũng có để đảo ngược lựa chọn này để chọn tất cả hoặc không chọn gì. Người dùng có thể chọn từng driver theo ý muốn. Driver sẽ được sao lưu vào những folder đã được cấu trúc rõ ràng (lựa chọn mặc định), theo dạng folder nén hoặc theo dạng file tự giải nén.
Một điều khá hay khác về Double Driver là nó có thể sao lưu các driver của những thiết bị không kết nối với hệ thống ở thời điểm đó. Webcam của chúng tôi không được kết nối, nhưng sau đó nó vẫn được sao lưu các file driver.
Khôi phục cũng rất dễ dàng. Chọn khu vực sao lưu driver, folder nơi chúng đã được sao lưu trước đó và phần mềm sẽ hiển thị danh sách các driver có thể phục hồi. Một lần nữa, các lựa chọn sẽ xuất hiện để người dùng chọn driver cần khôi phục. Quá trình khôi phục diễn ra trong thời gian rất ngắn.
Bên cạnh đó, Double Driver có lựa chọn để lưu lại danh sách các driver vào file text. Lựa chọn in danh sách file này cũng được hỗ trợ. Tính năng này rất hữu ích bởi nó sẽ giúp người dùng biết được driver nào đã được cài trên hệ thống. Danh sách này có khá nhiều thông tin, bao gồm tên, số phiên bản, ngày, ID phần mềm,…
Nhìn chung, Double Driver rất đơn giản, đáng tin cậy với những tính năng tốt, giúp nó trở thành lựa chọn hàng đầu trong danh mục này.
2. SlimDrivers có giao diện người dùng hiện đại và rất thu hút người dùng. Đối với việc sao lưu và phục hồi, phần mềm này cung cấp một danh sách driver, rất giống với danh sách trong Device Manager. SlimDrivers là đối tác vàng đã được chứng nhận của Microsoft, vậy nên chúng tôi cho rằng nó đáng để bạn sử dụng. Tuy nhiên, phần mềm này lại không có lựa chọn để chọn những driver không phải của Windows hoặc driver bên thứ 3. Điều này có thể khiến một số người cảm thấy thất vọng khi họ cần tính năng đó. Người dùng có lựa chọn từng driver hoặc không chọn tất cả, dựa vào nhu cầu.
Một điều chúng tôi cho rằng là nhược điểm khác của SlimDrivers là phần mềm này lưu driver vào các folder với tên dựa vào tên chung hoặc ID phần cứng của driver. Nếu SlimDrivers được sử dụng để phục hồi lại driver, điều này không phải là vấn đề. Tuy nhiên, vì lý do nào đó, phần mềm này không được sử dụng để phục hồi, người dùng sẽ gặp vấn đề trong việc chỉ ra driver nào dành cho thiết bị nào.
SlimDrivers không thể sao lưu driver cho những thiết bị hiện tại không kết nối với hệ thống.
Ở thời điểm phục hồi driver, chúng tôi đã gặp phải một vài lỗi. Tuy nhiên, sau khi quá trình này hoàn thành, chúng tôi thấy rằng driver đã được khôi phục thành công. Tuy nhiên, khả năng xảy ra lỗi vẫn còn. Do đó, độ tin cậy là điều đáng quan tâm.
Một điểm đáng được nhắc đến là các lựa chọn – Options – hãy nhớ đảm bảo chọn cùng một folder cho cả Backup và Restore. Nếu không, danh sách các driver sẽ không xuất hiện trong mục Restore. Từ đó, người dùng không thể khôi phục từng driver và sẽ phải phục hồi tất cả các driver.
Theo mặc định, SlimDrivers được chọn khởi động cùng Windows. Nếu không muốn, người dùng có thể bỏ nó trong mục Options. Bên cạnh đó, khi được cài đặt và chạy ở lần đầu tiên, SlimDrivers sẽ mở trang chủ của nó. Dẫu vậy, điều này sẽ không lặp lại khi người dùng sử dụng ở những lần sau.
Ngoài ra, phần mềm này còn có “thói quen” hoạt động trong khay hệ thống, ngay cả khi bạn đóng nó. Để thoát hoàn toàn phần mềm này, người dùng sẽ phải exit nó từ khay hệ thống. Chúng tôi cho rằng đây là một tính năng không cần thiết chút nào.
Đối với việc sao lưu và phục hồi, SlimDrivers thực hiện công việc khá tốt.
Chú ý: Phần mềm này có thể sử dụng như một phần mềm portable bằng cách copy phần mềm từ folder Program Files. Đáng ngạc nhiên là folder phần mềm này không có bất kì file nào khác trong folder đó và làm việc độc lập với file thực thi. Điều này khiến chúng ta phân vân tại sao nhà cung cấp vẫn yêu cầu cài đặt phần mềm. Bên cạnh đó, họ cũng có thể cung cấp một phiên bản portable để tận dụng điều này. Dẫu vậy, họ đã không làm như vậy.
3. DriverMax có rất nhiều lựa chọn hữu ích, trong phiên bản trước (5.96), nhưng kể từ phiên bản 6.0 mới, tất cả những lựa chọn và tính năng hữu ích đã biến mất. Phiên bản 6.0 có giao diện mới và nó gắn thêm một chiếc mũ của ông già Noel lên tên bởi nó được ra mắt vào thời điểm sắp tới giáng sinh. Tuy nhiên, nếu mong chờ để thấy một vài tính năng đã được cải thiện ở phiên bản này, có lẽ bạn sẽ thấy thất vọng. Chúng tôi đã từng như vậy.
Phiên bản miễn phí của DriverMax có một vài bước thụt lùi về mặt các lựa chọn và tính năng. Giờ đây, không còn lựa chọn nào để xem hoặc lưu lại một bản báo cáo về các driver hiện tại, một tính năng vốn có ở những phiên bản trước đó. Phiên bản trước đó cung cấp lựa chọn để lưu lại driver của Windows và driver bên thứ 3. Giờ đây, chỉ driver của bên thứ 3 mới được sao lưu. Trước đó, driver của những thiết bị ẩn hoặc thiết bị ảo cũng có thể chọn và sao lưu được. Nhưng giờ đây, những lựa chọn như vậy không còn nữa.
Giao diện của phần mềm này mới, hiện đại và được cải tiến. Độ trễ giữa các hoạt động xuất hiện trong những phiên bản trước giờ đã biến mất. Điều này khá tốt, nhưng chỉ có cải thiện như vậy. Dường như nhà sản xuất đã quyết định rút gọn phiên bản miễn phí qua lần ra mắt này.
Màn hình sao lưu chỉ hiển thị driver của bên thứ 3 để sao lưu. Không có lựa chọn nào khác hiển thị nhưng khi kích vào nút Backup, các lựa chọn sao lưu tất cả hoặc chỉ sao lưu một vài driver sẽ xuất hiện. Nếu bạn không sử dụng lựa chọn sao lưu vào khu vực mình muốn, driver sẽ được sao lưu theo dạng file nén trong folder My Drivers ở My Documents. Đây là khu vực mặc định nơi DriverMax sẽ tìm kiếm để phục hồi lại driver. Điều tuyệt vời nằm ở chỗ, quá trình khôi phục sẽ diễn ra ngay bên trong file nén và không cần phải giải nén nội dung sang bất kì folder nào.
Quá trình phục hồi vẫn diễn ra khá chậm, chậm hơn nhiều so với các phần mềm khác. Nó có thể nhanh hơn đôi chút so với phiên bản trước đó nhưng nhìn chung vẫn rất chậm. Dẫu vậy, việc phục hồi vẫn rất đáng tin cậy và do đó, chúng tôi đánh giá DriverMax cao hơn so với DriverBackup! và Driver Magician Lite, mặc dù phiên bản này khiến người dùng thất vọng về mặt tính năng và lựa chọn so với những phiên bản trước.
Chú ý:
a. DriverMax giờ đây đi kèm cùng với thanh công cụ AVG Security Toolbar. Hãy quan sát thật kỹ khi cài đặt và nếu không muốn sử dụng thanh công cụ này, đừng nên chọn nó để cài đặt. Ngay sau license agreement for DriverMax, trình cài đặt sẽ hiển thị license agreement for AVG Toolbar, điều này có thể gây khó hiểu. Hãy bỏ dấu tích ở hộp thoại trên cùng của license agreement để nó không cài đặt thanh công cụ. Bên cạnh đó, bạn cũng nên cẩn thận với các bản cập nhật bởi chúng sẽ thay đổi màn hình hiển thị thanh công cụ.
b. Phần mềm này giờ đây đã có lựa chọn khởi động cùng Windows và bật theo mặc định. Một số người có thể không thích lựa chọn này và muốn tắt nó. Nó có lựa chọn tự động kiểm tra cập nhật driver, cũng theo mặc định. Vậy nên, lựa chọn này cũng cần phải tắt. Ngoài ra, phần mềm này sẽ “chui” vào khay hệ thống mỗi khi bị đóng. Người dùng sẽ phải exit nó khỏi khay hệ thống để đóng toàn bộ phần mềm.
4. DriverBackup! có khả năng sao lưu và phục hồi driver, nhưng thật không may là tính năng phục hồi lại không hoạt động với chúng tôi mà không rõ lý do. Điều này thật đáng buồn bởi chúng tôi đã từng hy vọng cao ở phần mềm này vì nó có một số tính năng thật sự tốt. DriverBackup! là phần mềm duy nhất trong số những phần mềm trong cùng danh mục “sở hữu” tính năng sao lưu driver từ một hệ thống ngoại tuyến.
Đối với việc sao lưu, DriverBackup! hoàn thành công việc này khá tốt, cung cấp một số tính năng hữu ích. Khi khởi động, nó sẽ hiển thị danh sách các driver, với tất cả các driver đã cài đặt được chọn theo mặc định. Tuy nhiên, nếu người dùng chỉ muốn chọn những driver của Windows hoặc chỉ driver của bên thứ 3, bạn có thể chọn rất dễ dàng chỉ với một lần kích nút Oem hoặc Third parts trên giao diện. Việc lựa chọn còn được tinh lọc nhiều hơn bằng cách chọn driver với tính linh động cao (theo DriverBackup!), hoặc những driver có chữ ký điện tử rồi tiếp tục nhấn vào nút Oem hoặc Third parts trên giao diện. Từng driver sẽ được sao lưu vào các folder, dựa theo tên thiết bị. Phần mềm này cũng sẽ tạo file .bki cho phần mềm, có chứa thông tin về driver đã được sao lưu. File này được sử dụng tại thời điểm phục hồi, để hiển thị danh sách những driver có trong folder sao lưu. Bên cạnh đó, việc lựa chọn driver cũng được tinh lọc ở thời điểm phục hồi.
Ngoài ra, DriverBackup! còn có khả năng sao lưu cho những thiết bị ẩn, những thiết bị trước đó đã kết nối với hệ thống nhưng không phải kết nối liên tục. Một tính năng rất hữu ích.
Phần mềm này còn có file hỗ trợ rất hữu dụng, giải thích cách thực hiện các hoạt động khác nhau. Phần mềm này còn sử dụng theo dạng lệnh.
Mặc dù phần mềm này là portable, nó vẫn không được coi là portable hoàn toàn bởi kể từ phiên bản 2 trở đi, nó yêu cầu việc sử dụng .NET 2.0. Nếu không có .NET 2.0 trên máy tính, phần mềm này không thể hoạt động được. Chúng tôi cho rằng đây là một nhược điểm. Những phiên bản trước 2.0 đều không yêu cầu .NET, nhưng chúng lại không có lựa chọn phục hồi lại driver.
Dẫu vậy, phần mềm này vẫn thật sự hữu ích và giá như nó không thất bại trong việc phục hồi lại driver và không yêu cầu cài đặt .NET thì nó đã là một phần mềm cực kỳ thông minh. Phần mềm này vẫn đang được phát triển rất tích cực. Hy vọng rằng các phiên bản sau này sẽ giải quyết những vấn đề còn tồn tại.
5. Driver Magician Lite không có tính năng phục hồi driver nhưng nó lại thực hiện rất tốt tác vụ sao lưu các driver đã cài đặt trên hệ thống. Phần mềm này hiển thị một danh sách gồm các driver đã cài, với các driver bên thứ 3 (driver không bao gồm cùng Windows theo mặc định) hiển thị trong màu đỏ, giúp người dùng dễ dàng phân biệt chúng. Bạn có thể chọn từng driver hoặc chọn tất cả, phụ thuộc vào nhu cầu.
Việc sao lưu được hoàn thành với những folder có cấu trúc rõ ràng cùng tên thiết bị đi kèm. Điều này giúp việc cài đặt thủ công driver dễ dàng hơn cho các thiết bị.
Các phần mềm khác:
Còn rất nhiều phần mềm khác chưa được liệt kê bên trên. Do đó, chúng tôi sẽ liệt kê chúng dưới đây để đề phòng trường hợp người dùng bắt gặp và băn khoăn về khả năng của chúng.
1. DriverGrabber phần mềm này rất đơn giản và không có lựa chọn nào để cấu hình. Nó chỉ sao lưu phần mềm thứ 3. Driver của Windows được sao lưu bằng cách chỉnh sửa file .ini, nhưng nó không phải là lựa chọn tốt cho người dùng trung bình. Phần mềm này không còn được phát triển thêm nữa và trang chủ cũng đang được phát triển. Không có báo cáo chính thức về việc phần mềm này sẽ làm việc trên Vista hoặc Windows 7 hay không.
2. Driver Collector không có website nữa và phần mềm này không được phát triển nữa. Bên cạnh đó, cũng không có lựa chọn nào để cấu hình phần mềm. Không có lựa chọn nào để sao lưu driver theo nhóm. Thay vào đó, người dùng sẽ phải chọn từng driver một và sao lưu thủ công. Điều này làm hỏng mục đích sở hữu phần mềm dễ sử dụng và giúp mọi việc trở nên dễ dàng hơn.
3. Backup Drivers yêu cầu Java. Bên cạnh đó, phần mềm này cũng không hoạt động như dự kiến. Nó chỉ sao lưu toàn bộ sổ địa chỉ Windows.
Quá trình kiểm tra:
Tất cả các quá trình kiểm tra đều được thực hiện trên máy chạy hệ điều hành Windows XP. Chúng tôi chỉ có Windows XP vậy nên đây là những gì tốt nhất chúng tôi có thể làm được. Dẫu vậy, những phần mềm có thể chạy trên Windows Vista và Windows 7 (như trên trang chủ đã giới thiệu), cũng sẽ hoạt động giống với những gì đã miêu tả bên trên.
Trước tiên, sao lưu lại driver của hệ điều hành chính được thực hiện bằng từng phần mềm một. Hệ điều hành chính có tất cả các driver đã cài với hỗ trợ của đĩa CD đi kèm với motherboard, và các phần cứng khác, ví như camera và card mạng.
Quá trình phục hồi được thực hiện trên ổ cứng khác, sử dụng trên cùng hệ thống phần cứng. Bản copy tương tự của Windows XP được cài đặt ngay trên ổ cứng này, nhưng không có driver bên thứ 3. Hình ảnh của hệ thống ở trạng thái này được tạo với hỗ trợ của phần mềm tạo bản copy driver. Mỗi lần trước khi sử dụng phần mềm khác để phục hồi driver, hệ thống cần phải chạy trong chế độ “trong sạch”, với hỗ trợ của file bản copy đã tạo trước đó. Driver được phục hồi trên bản copy trong sạch này của XP với từng phần mềm một.
